Đối với văn hóa truyền thống lâu đời của người Việt, từ bao đời nay đối việc cúng kiếng, giỗ, hay lễ Tết,.. đều được tổ chức rất uy nghiêm và trang trọng. Các mẫu mâm ngũ quả đẹp luôn là điểm nhấn đặc biệt ngay trêm bàn lễ để tô thêm phần trang trọng cho mâm lễ được cúng, vừa có nhiều ý nghĩa sâu sắc về sự sung túc, đoàn viên, và có thể chính là đại diện cho những nguyện ước tốt đẹp nào đó của gia chủ.

Các mẫu mâm ngũ quả đẹp sẽ là biểu tượng cho văn hóa truyền thống trong ngày những lễ, hội của người Việt. Chữ “ngũ” trong “mâm ngũ quả” là đại diện cho con số tốt trong quan niệm về phong thủy. Thể hiện được sự mạnh mẽ, bền vững của người Việt. Với ước nguyện cho một năm an khang và thịnh vượng, các mẫu mâm ngũ quả đẹp luôn được trưng bày tại bàn thờ cúng gia tiên trong các dịp lễ Tết đầu năm.

Do đó, bài viết này Ra Details sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các mẫu mâm ngũ quả đẹp thường được sử dụng trong cách bố trí bàn thờ của người Việt ta. Từ đó cho bạn một cái nhìn khách quan hơn để có thể bày trí nó trong không gian thờ cúng của mình.

Khái niệm về mâm ngũ quả

Ngày nay, với sự phát triển và sáng tạo không ngừng nghỉ của người Việt, đã có rất các mẫu mâm ngũ quả đẹp ra đời. Tuy nhiên về khái niệm của nó thì vẫn cần phải được làm rõ. Chúng là một mâm trưng bày năm loại trái cây trên bàn lễ cúng bái tổ tiên, tín ngưỡng hoặc một số được dùng trên bàn tiếp khách.

Chúng thường được sử dụng nhiều trong các dịp Lễ Tết, Lễ sum họp gia đình, họ hàng, giỗ,… Những loại trái cây đều tượng trưng cho từng ý nghĩa riêng của nó, và nó luôn là những mong muốn tích cực của gia chủ. Và ngày nay, các mẫu mâm ngũ quả đẹp còn mang nhiều giá trị về mặt thẩm mỹ trang trí cúng kiếng sao cho đảm bảo sự nghiêm trang, hoàn chỉnh, giữ được phong tục từ xưa đến nay.

Ý Nghĩa của các mẫu mâm ngũ quả đẹp

Được phiên âm từ tiêng Hán Việt, “Mâm Ngũ quả” có nghĩa gần gũi hơn đó là 5 loại trái cây được bài trí với nhau, tượng trưng cho “ngũ phúc lâm bồn” theo văn hóa của người Việt. Cụ thể đó là:

Phú: Tiền tài, giàu có
Quý: Ý muốn nói đến phẩm chất con người tốt đẹp
Thọ: Tuổi thọ, sống bền lâu với gia đình
Khang: Sức khỏe dồi dào, cuộc sống an khang
Ninh: Sự bình an

Ý Nghĩa của mâm ngũ quả đẹp

Ngoài ra, theo giáo lí của Phật giáp – Tín ngưỡng đang được coi là quốc giáo của Việt Nam ta từ xưa đến nay và ảnh hưởng rất nhiều trong văn hóa người Việt. Thì các mẫu mâm ngũ quả đẹp còn là đại diện cho 5 màu sắc của “ngũ thiện căn”. Có nghĩa là 5 điều căn dặn tốt đẹp mà con người cần phải khắc sâu trong cuộc đời.

Tín căn: Lòng tin – trong cuộc đời cần phải có lòng tin với nhau mới có thể tìm được những tri kỉ, đồng âm,..
Tấn căn: Ý chí kiên trì – cần phải có một ý chí bền vững trên con đường đạt được mục đích cuộc đời.
Niệm căn: Ghi nhớ – Phải có lòng thảo hiếu với gia đình, tổ tiên. Luôn luôn ghi nhớ những bài học chiêm nghiệm trong cuộc sống.
Định căn: Tâm trí bền vững, không loạn lạc – Phải luôn giữ trong người sự bình tĩnh, một ý chí bền vững trước mọi khó khăn, chông gai, cám dỗ.
Huệ căn: Sự sáng suốt – Mọi tình huống diễn ra phải luôn biết suy nghĩ, phân tích kĩ càng trước khi đưa ra một quyết định sáng suốt.

Xem thêm: [LƯU Ý] Cách bố trí bàn thờ trong phòng khách chuẩn phong thủy 2022

Và cũng chính vì thế mà các loại hoa quả được lựa chọn trên các mẫu mâm ngũ quả đẹp cũng là đại diện cho những ý nghĩa riêng của nó trong mỗi dịp lễ. Và thường các loại được chọn cụ thể như sau:

Bưởi, dưa hấu: Đây là hai loại quả có sự căng tròn và tươi mát – đại diện cho sự đủ đầy, sung túc
Hồng, quýt: Với 2 sắc màu đỏ và cam rực rỡ – là loại trái cây tượng trưng cho may mắn, tài vận, thành công.
Trái Lê: Lê thường được chọn vì sự ngọt ngào và độ giòn đặc biệt của nó – ngụ ý tượng trưng cho sự thuận buồm xuôi gió, mọi khó khăn chông gai đều có thể vượt qua một cách thuận lợi.
Trái Lựu: là loại trái cây đặc biệt với nhiều hạt “ngọc lựu” bên trong, rất giống với chiếc bọc trăm trứng của mẹ Âu Cơ từ ngày xưa – Là tượng trưng cho sự sinh sôi, nảy nở, con cháu sung túc.
Trái Đào: Với Đào, chúng lại là tượng trưng cho sự thăng tiến trong sự nghiệp viên mãn
Trái Táo và đặc biệt là Táo đỏ: Ngụ ý cho sự phú quý
Thanh long: Là loại hay được dùng ở miền Nam, Thanh Long mang nhiều ý nghĩa khác nhau – thường được hiểu là sự rồng mây gặp hội. Chúng thường được chọn trong các mẫu mâm ngũ quả đẹp của miền Trung
Sung: Sự sung túc an khang về mọi khía cạnh như sức khỏe, công việc, tài vận,…
Đu đủ: với ước mong câu sự đầy đủ, phồn thịnh.
Xoài : thường được người miền Tây đọc lái lại là Xài – về mặt ý nghĩa, chúng cũng được tượng trưng là sự tiêu xài không thiếu thốn.
Dừa : Cũng là loại trái cây có ý nghĩa theo âm sắc của người miền Nam – “vừa” có nghĩa là không thừa, cũng không thiếu. Thường được sử dụng nhiều trong các mẫu mâm ngũ quả đẹp đặc trưng cho người Nam.

Những lưu ý cần thiết khi bày trí các mẫu mâm ngũ quả đẹp

Trái cây khi được chọn bài trí cần phải chín và đẹp

Đặc biệt đối với dịp Lễ Tết, cần phải chuẩn bị trước ít nhất 1 – 2 ngày các mẫu mâm ngũ quả đẹp. Do đó, việc chọn trái cây cần phải khéo léo, kinh nghiệm sao cho để đến khi trái cây vào đúng ngày sẽ chín đều và đẹp mắt nhất. Nhiều người đã mắc nhiều sai lầm khi chọn ngay những quả đang chín đẹp tại cửa hàng, sau đó khi đến lễ thì trái cây bị quá chín, héo hoặc thậm chí là trái cây đã bị thối rửa quá lâu gây ám mùi.

Chính vì vậy mà Ra Details có lời khuyên dành cho bạn đó là cần chú ý nên mua chuối xanh, cùng các loại quả như xoài hoặc mãng cầu, đu đủ,… đều đã đạt đến độ gần chín, nếu không biết, hãy nhờ đến cửa hàng trưởng, họ sẽ tư vấn trực tiếp để giúp bạn. Đặc biệt là dưa hấu, hãy chọn những quả đang còn xanh, chưa có dấu hiệu về độ chín quá và hôi thối. Cần tránh mắc những sai lầm không đáng có này khi bày trí các mẫu mâm ngũ quả đẹp.

Chỉ trưng bày trái cây và không trang trí thêm bất kì loại hoa hay thực phẩm khác lên trên

Như đã nói ở trên, các mẫu mâm ngũ quả đẹp không chỉ để trang trí trên bàn lễ cúng gia tiên, thần linh, tín ngưỡng. Chúng còn mang những ý nghĩa đặc biệt và tượng trưng cho các điều khác nhau. Do đó, cần phải tránh việc trang trí thêm vào mẫu mâm ngũ quả đẹp các loại hoa, quả khác chỉ để tạo sự bắt mắt, phong phú. Mâm ngũ quả đẹp khi chúng được bài trí đúng với bản chất của nó và không bị mất đi nhiều ý nghĩa.

Trái cây được trưng bày phải được rửa sạch, khô trước khi được cho lên mâm cúng

Nhiều người vì sự vội vàng và hay quên thường bày trí những loại quả còn ướt ngay sau khi rửa. Đây được xem là việc không tốt và cần phải lưu ý. Các mẫu mâm ngũ quả đẹp cần đảm bảo rất nhiều về quy tắc của nó. Nếu trái cây bị ướt sẽ làm cho dĩa hoặc mâm bày trí bị đọng nước – đây chính là những tác nhân chính dẫn đến việc trái cây bị úng và mốc, hỏng sớm.

Vì vậy, những bà mẹ nội trợ sau khi chợ về thường lấy rau củ rửa sạch trước rồi đặt ở nơi khô thoáng, để cho ráo nước hẳn hoặc dùng khăn đặc biệt cho việc cúng kiếng để lau khô. Sau đó thì mới tiếp tục bày trí các mẫu mâm ngũ quả đẹp ưng ý.

Cần tránh những loại trái cây có gai hoặc có mùi hắc trong các mẫu mâm ngũ quả đẹp

Như đã nói, bày trí các mẫu mâm ngũ quả đẹp cũng có những quy tắc riêng đặc biệt của nó. Cần phải chọn những quả phù hợp và tượng trưng khác khau sao cho phù hợp với ý nghĩa của nó. Đối với những quả có gai hoặc mùi hắc xét về diện khoa học, chúng tuy là những loại trái cây đặc sản nhưng lại có cấu tạo không được phù hợp cho việc bày trí, cúng kiếng. Có thể kể đến như trái sầu riêng, mít,…

Xem thêm: Có nên trồng cây mít trước nhà không? Nên trồng cây mít ở đâu?

Ngoài ra, nhiều loại quả được trồng ở những vị trí khá ô uế hoặc loại quả có mùi hắc, hương vị cay, đắng hoặc đặc biệt như sầu riêng, ớt,.. các loại hệ rau như cà chua, thanh trà,.. đều tuyệt đối không nên sử dụng trong các mẫu mâm ngũ quả đẹp.

Các mẫu mâm ngũ quả đẹp theo các miền khác nhau

Mẫu mâm ngũ quả đẹp miền Bắc

Các mâm ngũ quả đẹp tại miền Bắc thường được bài trí với 5 loại trái cây:

Nải chuối xanh: Tượng trưng cho sự đoàn tụ, sum vầy trong gia đình
Bưởi, cam: Sự an khang, thịnh vượng, sung túc trọn vẹn về hạnh phúc gia đình
Phật thủ: Nhiều nơi trong miền Trung và Nam còn gọi là trái bình bát. Là hình ảnh của bàn tay Phật – đại diện cho sự che chở sự an lành đến từ đức Phật, cầu mong sự an lành, bình an. Do đó, phật thủ luôn không thể thiếu trong các mẫu mâm ngũ quả đẹp miền Bắc.
Lựu: Như đã nêu ở trên, trái lựu tượng trưng cho sự náo nhiệt, thịnh vượng đường con cháu, gia đình lúc nào cũng được sum vầy, hạnh phúc.
Quýt hoặc Quất: Với ý nghĩa là đại diện cho chữ “Cát” vì theo âm Hán gần với chữ “quất” – tượng trưng cho ý nghĩa của sự cát tường, như ý, sự may mắc, đặc biệt sẽ luôn gặp những hướng đi để giải quyết mọi khó khăn trong cuộc sống, đem đến thành công. Là loại quả không thể thiếu trong các mẫu mâm ngũ quả đẹp miền Bắc.

Cách bài trí các mâm ngũ quả đẹp miền Bắc:

Với đặc sắc văn hóa miền Bắc, nải chuối xanh luôn được đặt ở vị trí dưới cùng. Chúng sẽ là đại diện cho một background là bàn tay nâng đỡ, bao bọc và che chở. Sau đó, sẽ ưu tiên với quả Bưởi hoặc Phật Thủ tại vị trí giữa nải chuối. Đây sẽ là bộ ba khung cơ bản cho một mâm ngũ quả đẹp.

Tham khảo thêm: TOP 5 LỰA CHỌN CÂY CẢNH PHONG THỦY TRƯỚC NHÀ

Sau đó, gia chủ có thể chọn các loại trái cây khác tùy theo ý thích của mình, và bài trí nó một cách cân đối, hài hòa, đảm bảo độ bắt mắt, thu hút người nhìn là được.

Mẫu mâm ngũ quả đẹp miền Trung

Đây là miền đất hứng chịu nhiều thiên tai, lũ lụt, hạn hán,… những nổi khổ cùng cực về thiên nhiên. Do đó trái cây sẽ không có độ phong phú bằng với miền Nam hay miền Bắc. Tuy nhiên, đây lại trở thành đặc trưng riêng trong các mẫu mâm ngũ quả đẹp tại miền Trung. Đó là sự đơn giản, không câu nệ, thể hiện được sự thành tâm là đủ.

Với cách sắp xếp đa dạng, và thường sử dụng các loại quả thông dụng như: thanh long, chuối, dứa, dưa hấu, cam, quýt,… với những ý nghĩa đã được nêu ở trên

Mẫu mâm ngũ quả đẹp miền Nam

Với đặc trưng và bản sắc của người dân Nam Bộ, họ rất cầu kì trong việc bày trí các mâm ngũ quả đẹp vào ngày Tết, chính vì vậy mâm ngũ quả của người Nam thường rất chỉn chu ngay cả trong khâu chọn quả. Với ý nghĩa mong muốn cho sự “Cầu sung vừa đủ xài” tương ứng với 5 loại trái cây cùng âm hoặc mang ý nghĩa tượng trưng – ước mong về sự đầy đủ, sung túc.

Các loại trái cây được chọn thường sẽ là mãng cầu, dừa, sung, đu đủ, xoài,.. và đặc biệt là dưa hấu – một loại trái cây không thể thiếu trong các mâm ngũ quả đẹp. Đi kèm theo đó trên bàn lễ và các bàn tiệc tất niên là các món ăn cổ truyền như thịt kho tàu, bánh chưng,…

Đối với cách bài trí các mẫu mâm ngũ quả đẹp tại miền Nam, cần có sự đơn giản nhưng lại đòi hỏi sự hài hòa trong màu sắc các loại trái cây sao cho chúng đảm bảo độ cân đối. Do đó người miền Nam thường xếp những loại trái cây to, nặng và xanh ở phía dưới làm bộ khung. Sau đó sẽ bố trí các loại cây nhỏ lên bên trên. Tuy nhiên nét đặc trưng trong các mẫu mâm ngũ quả đẹp miền Nam cần phải bày trí sao cho giống với ngọn tháp với cặp dưa hấu được bày trí riêng ở cạnh bên 2 mâm ngũ quả.

Lời kết

Trên đây là những kinh nghiệm của Ra Details được sưu tầm từ nhiều nguồn khác nhau và đã có kinh nghiệm rất nhiều trong cách bài trí các mẫu mâm ngũ quả đẹp. Hy vọng những chia sẻ này sẽ giúp ích được nhiều cho bạn. Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi.

Thông tin liên hệ

Hotline: 02366.52.77.99 – 0905.923.428 – 0948.010.037

Địa chỉ: Khánh An 10 – Liên Chiểu – Đà Nẵng

Fanpage: R.a Details – Xưởng nội thất

Website: R.a Details